آیا بیت کوین قابل ردیابی است؟

این روزها که بیت کوین و ارزهای دیجیتال به‌شدت مورد توجه تمام مردم قرار گرفته و با سرعت باورنکردنی در حال توسعه و گسترش در سرتاسر جهان است، قابل ردیابی بودن یا نبودن تراکنش‌های آن موضوعی بوده که ذهن بسیاری را به خود  مشغول کرده است. در حقیقت یکی از مسائلی که باعث به‌وجود آمدن این سوال شده شایعه‌ای است که می‌گوید مجرمان به این دلیل که بیت کوین غیرقابل ردگیری به‌نظر می‌رسد از آن برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌کنند.

این موضوع تا حدی پیش رفته که مقامات آمریکایی و اتحادیه اروپا ابراز نگرانی کرده‌اند و قصد دارند به این دلیل استفاده از بیت کوین را غیرقانونی بدانند. اما واقعیت این مسئله چیست؟ آیا بیت کوین قابل ردیابی است یا سابقه تراکنش‌های آن پاک می‌شود؟ برای دانستن پاسخ این سوال ادامه مقاله را بخوانید تا با هم این موضوع را بررسی کنیم.

بیت کوین قابل ردیابی یا غیرقابل ردیابی

برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، جذابیت کریپتو به ناشناس بودن آن ختم می‌شود زیرا ارزهای دیجیتال اغلب به عنوان دارایی های غیرمتمرکز، ناشناس، غیرقابل ردیابی و ضد دستکاری معرفی شده‌اند اما واقعیت به این سادگی‌ها هم نیست. برخلاف باور بسیاری، بیت کوین قابل ردیابی است. اگرچه بیت کوین را می‌توان بدون هیچ نظارت و مرجع مرکزی مانند دولت، ضرب، جابجا یا ذخیره کرد اما تمامی تراکنش‌های آن قابلیت ردیابی و پیگیری از نقطه مقصد تا مبدا را دارند.

اگر با تکنولوژی ارزهای دیجیتال آشنایی داشته باشید، احتمالا می‌دانید که بیت کوین و سایر رمزارزها با استفاده از فناوری بلاکچین ساخته می‌شوند و عنصر اصلی بلاکچین شفافیت آن است. در بلاکچین هر کسی می تواند به اطلاعات تراکنش‌ها دسترسی داشته باشد و تمام تراکنش‌ها به طور دائم در دفتر کل ذخیره می‌شوند.

بنابراین، هر شخص علاقه‌مند با هر سازمان دولتی می‌تواند از شناسه تراکنش و کاوشگر بلاکچین برای یافتن آدرس‌های کیف پول مربوطه استفاده کند یا برعکس، ببیند یک کیف پول معین چه تراکنش‌هایی انجام داده و بدین ترتیب بیت کوین قابل ردیابی است.

البته لازم به ذکر است که بلاک چین فقط آدرس‌های عمومی کیف پول‌ها و نه هویت‌های دنیای واقعی را ذخیره می‌کند و این باعث می‌شود بیت کوین به جای ناشناس بودن، مستعار باشد. بدین ترتیب آدرس کیف پول بیت کوین شما در اصل نام مستعاری است که برای انجام معاملات در شبکه بیت کوین استفاده می‌شود.

چه چیزی بیت کوین را قابل ردیابی می کند؟

از سال ۲۰۱۳، یعنی سه سال پس از به‌وجود آمدن و محبوب شدن بیت کوین، مطالعات و افراد مختلفی به دنبال ردیابی خرید و فروش بیت کوین و هویت‌های مرتبط با آن بوده‌اند. اما به‌نظر می‌رسد از آنجا که تمامی تراکنش‌ها با جزئیات در بلاکچین ثبت می‌شود ردیابی تراکنش‌های ارزهای دیجیتال حتی از ردیابی پول نقد نیز ساده‌تر باشد.

در حقیقت، اگرچه روش‌هایی برای ناشناس بودن معاملات ارزهای دیجیتال وجود دارد اما ارسال تراکنش‌ها به صورت کاملاً ناشناس از طریق بلاک چین بیت‌کوین نیز اصلا کار آسانی نیست زیرا بلاک چین‌ها کاملاً باز و در دسترس همه هستند.

بدین ترتیب به لطف شفافیت بلاکچین، می‌توان به راحتی جریان پول را ردیابی کرد. اگر هویت پشت آدرس کیف پول مشخص باشد، می‌توان تراکنش‌های انجام شده را پیگیری و همه این معاملات را با جزئیات مشاهده کرد. بنابراین چه دولت‌ها و چه افراد معمولی نه تنها می‌توانند ببینند که چه مبلغی ارسال شده، بلکه می‌توانند بفهمند این مبلغ در کدام تاریخ و به کدام کیف پول ارسال شده است.

چگونه می توان تراکنش های بیت کوین را ردیابی کرد؟

همانطور که گفتیم، بلاکچین یک پایگاه داده باز است که تمامی تراکنش‌ها را بر اساس آدرس آن‌ها برای همیشه ثبت می‌کند. این یعنی هر فردی که تمایل داشته باشد می‌تواند به کمک جستوگرهای بلاکچین تراکنش‌های بیت کوین را ردیابی کند. علاوه بر بیت کوین، سایر ارزهای رمزنگاری شده مانند اتریوم (ETH) و Solana (SOL) نیز کاوشگرهای بلاک چین خود را به نام Etherscan و SolScan دارند. کاربران در صورت تمایل می‌توانند اطلاعات تراکنش، این که چه مقدار ارز ارسال شده و چه آدرس‌هایی در این تراکنش‌ها نقش داشته‌اند را پیدا کنند.

اما با همه این‌ها، برخلاف شفافیتی که بیت کوین ارائه می‌دهد، بسیاری معتقدند که امکان ناشناس انجام دادن تراکنش‌ها نیز وجود دارد. به منظور جلوگیری از این اتفاق، کشورهای زیادی قانون KYC (Know your customer) یا مشتری خود را بشناس را برقرار کرده‌‌اند که در آن از افراد خواسته می‌شود تا در پلتفرم‌های تجاری با هویت واقعی خود حساب باز کنند. بنابراین، با افشای هویت افراد کشف تراکنش‌هایی که انجام داده‌اند و دیدن آنچه در کیف پول بیت‌کوین آن‌ها وجود دارد، برای دولت بسیار آسان‌تر می‌شود.

علاوه بر این، با افزایش قوانین و نظارت، دولت‌ها می‌توانند تراکنش‌های جعلی بیت کوین را با یافتن هویت پشت آدرس کیف پول بیت کوین، راحت‌تر ردیابی کنند. به همین دلیل در سال‌های اخیر، میلیون‌ها ارز دیجیتال توسط دولت‌های مختلف در سراسر جهان توقیف شده است؛ زیرا در هر صورت تراکنش‌های بیت کوین کاملا ناشناس نخواهد بود و درنهایت می‌توان برخی اطلاعات را از آن برداشت کرد.

جستجوگربلاکچین چیست؟

گفتیم که بیت کوین قابل ردیابی است و به کمک جستجوگرهای بلاکچین می‌توان اطلاعات تراکنش را در دفتر کل پیدا کرد. کاوشگر بلاکچین یک برنامه نرم افزاری است که به کاربران امکان مشاهده بلاک‌های موجود در بلاکچین و همچنین آدرس‌ها و تراکنش‌های متصل به آن بلاک‌ها را می‌دهد. به بیان دیگر می‌توان آن را به عنوان یک موتور جستجو مانند گوگل دانست که به طور خاص برای بلاکچین طراحی شده است.

BlockChair نام یک نمونه از صدها جستجوگری است که در حال حاضر برای ردیابی تراکنش های بیت کوین استفاده می‌شود. این جستجوگر یکی از شناخته‌شده‌ترین کاوشگرهای بلاکچین است و با رابط کاربری ساده‌ای که دارد مکان‌یابی اطلاعات مورد نیاز کاربر را آسان می‌کند.

روش کار با جستجوگر بلاکچین

اکنون که می‌دانیم کاوشگر بلاکچین چیست، بیایید نگاهی دقیق‌تر به نحوه استفاده از آن برای ردیابی تراکنش‌های بیت کوین بیندازیم. برای این کار اولین قدم این است که به سایت blockchair.com مراجعه کنید و آدرس بیت کوینی که قصد ردیابی آن را دارید، در نوار جستجو وارد کنید.

هنگامی که این کار را انجام دادید، اینتر را بزنید و به صفحه‌ای هدایت می شوید که حاوی تمام اطلاعات مربوط به آن آدرس است. در این صفحه می‌توانید تمام تراکنش‌های انجام‌شده از آن آدرس خاص و همچنین آدرس‌هایی که به آن‌ها ارسال شده است را مشاهده کنید. همچنین می‌توانید ارتفاع بلاکی که هر تراکنش در آن انجام شده و همچنین زمان و تاریخ را مورد بررسی قرار دهید. این اطلاعات می‌تواند در ردیابی یک تراکنش خاص یا شناسایی الگوهای رفتار خرج کردن یک دارایی مفید باشد.

چالش های ردیابی بیت کوین

تا به اینجای مقاله گفتیم تراکنش‌های بیت کوین نمی‌توانند کاملا ناشناس باشند، اما شاید برایتان سوال شود که آن درصد کمی از تراکنش‌ها که ناشناس باقی می‌مانند چگونه‌اند؟ باید بگوییم راه‌های زیادی برای نزدیک به ناشناس بودن وجود دارد. برای نمونه، ردیابی تراکنش‌های بیت کوین زمانی که افراد از کیف پول‌های مختلف و میکسرهای بیت کوین (Bitcoin Mixer) استفاده می‌کنند ممکن است دشوار باشد. این عوامل روند جستجو را مختل می‌کنند و بدین ترتیب جستجوگرها باید زمان زیادی را برای پیدا کردن تراکنش صرف کنند.

یک میکسر بیت کوین با ترکیب تراکنش‌های BTC از افراد مختلف که در یک استخر انجام می‌شود و ارسال تراکنش‌ها به آدرس‌های مورد نظر، تضمین می‌کند که ردیابی تراکنش‌ها قدری دشوارتر شود. علاوه بر این، نظارت بر کیف پول‌ها نیز می تواند بسیار دشوار باشد. اگر کسی نمی‌خواهد فعالیت‌هایش در شبکه بیت‌کوین قابل ردیابی باشد، می‌توان نوعی صفحه که نسبتا غیرقابل ردیابی است (در انگلیسی به آن Smoke screen گفته می‌شود) ایجاد کند.

همچنین با ایجاد تعداد زیادی کیف پول دیجیتال و انجام تراکنش‌های مختلف بین این کیف پول‌ها، ردیابی تراکنش‌ها و کیف پول کمی سخت شده و جستجوگرها نیز به‌نوعی برای پیدا کردن تراکنش گیج می‌شوند. البته باید این موضوع را ذکر کنیم که هر دوی این روش‌ها به خودی خود دشوار هستند و انرژی زیادی را می‌طلبند، اما ترکیب آن‌ها می‌تواند ردیابی آدرس بیت کوین را بسیار دشوارتر کند.

Bitcoin Taint Analysis یا تحلیلگر بیت کوین

Taint analysis روشی برای ردیابی تراکنش‌های رمزنگاری شده است که کمک می‌کند ببینیم یک تراکنش از کجا آمده‌اند و چه مسیری را طی کرده‌اند. بدین ترتیب افراد یا سازمان‌ها می‌توانند زمانی که شخصی در تلاش برای پولشویی یا مخفی کردن منبع سرمایه خود است، از این طریق زمان و مکان این اتفاق را پیدا کنند.

این ابزار با مشاهده نحوه اتصال آدرس‌ها عمل می‌کند. وقتی شخصی بیت کوین را برای شخص دیگری می‎فرستد، در واقع آن را به آدرس بیت کوین آن شخص کرده و سپس آن آدرس به همراه سایر آدرس‌هایی که از آن ارسال شده، روی بلاک چین ثبت می‌شود  .با مطالعه ترتیب و نحوه سازمان‌یابی آدرس‌ها، می‌توان تشخیص داد یک بیت کوین از چه نقطه‌ای سفر خود را آغاز کرده است. این روش می‌تواند در حل پرونده‌های کلاهبرداری یا پولشویی و همچنین در ردیابی مجرمان و هکرها بسیار مفید باشد.

با این حال، ابزار Bitcoin Taint Analysis تنها راه‌حل یا حتی بهترین روش موجود برای ردیابی بیت کوین نیست. همانطور که گفتیم در برخی موارد، ممکن است افراد بد نیت با استفاده از چندین آدرس یا با مخلوط کردن بیت کوین‌های خود با دیگران، منشاء دارایی‌ها را پنهان کنند. اما در هر صورت، Taint می‌تواند مزایای بسیاری را برای افرادی که قصد پیدا کردن مسیر مبادلات هستند داشته باشد و ثابت می‌کند که بیت کوین قابل ردیابی است.

سخن پایانی

در روزهای آغازین بیت کوین، هکرها از قابلیت ناشناس بودن این رمزارز را به‌عنوان فرصتی برای شرکت در فعالیت‌های مجرمانه یا مخفی کردن درآمدهای غیرقانونی دریافتند. با این حال، همانطور که در این مقاله خواندید بیت‌کوین قابل ردیابی است و واقعاً ناشناس نیست. علاوه بر این، ردیابی تراکنش های بیت کوین آنقدرها که بسیاری از مردم فکر می کنند پیچیده نیست و تنها به کمک یک جستجوگر بیت کوین بیت می‌توانید سابقه هر تراکنش دلخواهی را در بلاکچین پیدا کنند زیرا بلاکچین بیت کوین سابقه تک تک تراکنش‌ها را ثبت و برای همیشه نگه‌می‌دارد.

متداول ترین و قابل اعتمادترین جستجوگر بلاک و موتور جستجو برای تراکنش های ارزهای دیجیتال، blockchair.com است، اما نرم‌‌افزارها و ابزارهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که در صورت تمایل می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. از سوی دیگر، اگر نگران حریم خصوصی خود هستید، می‌توانید اقدامات خاصی را انجام دهید تا دیگران نتوانند تراکنش‌های شما در بلاکچین ردیابی کنند. در این مقاله قابلیت ردیابی بیت کوین را بررسی کردیم و خواندیم برای این کار چه روش‌ها و چه چالش‌هایی وجود دارد. امیدواریم خواندن این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.