در سال‌های اخیر یکی از فناوری هایی که نام آن را به دفعات زیاد شنیده‌ایم، بلاکچین است. اینکه بلاک چین چیست و چگونه کار می‌کند برای بسیاری از افراد سوال مبهمی است.
حتی در بسیاری از موارد کسانی که در بازار کریپتو هم فعالیت میکنند، اطلاعات دقیق در مورد چیستی بلاکچین ندارند. در این مقاله به زبان ساده فناوری بلاکچین، کاربردهای آن و اینکه چگونه این فناوری به حوزه‌های مختلف وارد شده است مورد بررسی قرار می‌گیرد.
چند مورد از بلاکچین های معروف مانند بلاک چین اتریوم، بلاکچین ترون و سولانا توضیح داده میشود. در ابتدا ساختار بلاکچین و نحوه عملکرد آن شرح داده میشود.
بلاک چین چیست به زبان ساده
امروزه کمتر کسی است که با بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر آشنا نباشد، اما در این میان فناوری زیرساختی بیت کوین را کمتر کسی می‌شناسد و با عملکرد آن آشنایی دارد.
بلاکچین به زبان ساده (Blockchain) در واقع همان تکنولوژی است که بیت کوین به عنوان اولین رمز ارز بر پایه آن ساخته شد و پس از آن نیز دیگر رمز ارزها از آن استفاده کرده و با گسترش شبکه بلاک چین، کاربردهای دیگری نیز بر آن افزوده شد.
امروزه نیز شبکه های بلاکچین مختلف مانند بلاکچین شیبا، ترون، اتریوم و… ایجاد شده‌اند که در عین مشابه بودن عملکرد، هریک ویژگی‌های منحصر به فردی نیز دارند.
برای درک اینکه “بلاکچین چیست”، بهتر است در ابتدا سیستم مالی سنتی را در نظر بگیرید؛ همانطور که می‌دانید، ما برای انجام تراکنش‌های مالی در زندگی روزمره از یک واسطه استفاده می‌کنیم که بانک‌ها معروف‌ترین این واسطه‌ها هستند.
به این شکل که بانک ارتباط بین خریدار و فروشنده و یا مبدا و مقصد انتقال ارز را تشکیل می‌دهد و معاملات مالی از طریق بانک‌ها انجام میشوند.
در مورد بلاک چین این قضیه متفاوت است و شبکه بلاکچین در اصل برای حذف این واسطه‌ها و ایجاد ارتباط مستقیم بین خریدار و فروشنده ایجاد شده است.
به این ترتیب افراد با استفاده از این فناوری می‌توانند بدون هیچ واسطه‌ای و به شکل مستقیم پول دیجیتال رد و بدل کنند. بهتر است بدانید که این نوع از تراکنش‌ها را «همتا به همتا» می‌نامند.
بلاکچین غیر تمرکز است
به ویژگی گفته شده در بالا اصطلاحا غیرمتمرکز بودن اطلاق میشود. سیستم‌های مالی قدیمی دارای یک مرکزیت بوده و به شکل متمرکز عمل میکنند، این در حالی است که شبکه بلاکچین به صورت غیر متمرکز بوده و محوریتی در یک مکان مشخص برای آن وجود ندارد.
مراکز داده بلاکچین ها در سراسر جهان پخش شده است. مرکز نگهداری بلاک چین ها میز که «دفتر کل توزیع شده» نامیده میشود، برای همه اعضا قابل دسترس است و تمام محاسبات و تراکنش‌ها برای همه افراد به شکل شفاف وجود دارد.
ساختار بلاکچین به چه شکل است ؟
بلاکچین همانطور که از نام آن بر می‌آید، از بلوک‌های متعدد تشکیل شده است. هر یک از این بلوک های دیجیتال دربرگیرنده اطلاعاتی هستند که این اطلاعات به سه بخش زیر تقسیم میشوند:
- اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها: این بخش از اطلاعات شامل مواردی مانند زمان تراکنش‌ها، تاریخ و مبلغ تراکنش‌های انجا شده میشود.
- اطلاعات افراد شرکت‌کننده در تراکنش: این بخش از اطلاعات هم در واقع معرفی کنند فرد یا افرادی است که در معامله شرکت داشته‌اند. این امر با استفاده از امضای دیجیتال کاربرها مشخص میشود. امضای دیجیتال افراد نشانی است که فرد را بدون معرفی کردن مشخصات شخصی و در قالب هویت ثبت شده در بلاک چین معرفی می‌کند.
- اطلاعات مربوط به خود بلوک: هر یک از بلوک‌های شبکه بلاکچین شامل کد متمایزی است که با بلوک های دیگر متفاوت است. بلوک های هر کدام کدی به نام «هش» را ثبت میکنند که نشان دهنده بلوک مورد نظر است. بر همین اساس بلوک‌های شبکه بلاکچین با استفاده از کدهای منحصر به فرد از هم قابل شناسایی میشوند.
نحوه عملکرد بلاکچین چگونه است ؟
حال که دانستیم بلاکچین چیست، در این بخش با نحوه عملکرد آن آشنا می‌‌شویم. دانستیم که هر بلوک اطلاعات مربوط به تراکنش را در خود ذخیره می‌کند و با استفاده از همین اطلاعات در صورتی که فردی بخواهد یک تراکنش را برای بار دوم انجام دهد، از آن جلوگیری می‌کند.
زمانی که بلوک داده های جدید را در خود ذخیره کرد، به شبکه افزوده میشود. به این ترتیب زنجیره‌ای از بلوک‌های متصل به هم شبکه را تشکیل می‌دهند. هر بلوک برای اینکه به شبکه اضافه شود باید 4 مرحله زیر را سپری کند:
- انجام یافتن تراکنش
- تایید شدن معامله؛ این عمل را سیستم‌هایی که در سراسر جهان پخش شده‌اند انجام می‌دهند.
- تعیین محل ذخیره تراکنش در بلوک؛ پس از تایید تراکنش اطلاعات تراکنش در محل خاصی از بلوک‌ها ذخیره میشود.
- اختصاص یافتن کد هَش به بلوک؛ پس از اینکه کد هش به بلوک اختصاص داده شد، این بلوک به شبکه بلاکچین افزوده میشود.
امنیت شبکه بلاکچین چگونه تامین می شود ؟
بلوک‌های “شبکه بلاک چین” از طریق کد هش خود بلوک و بلوک قبل از آن کدگذاری میشوند؛ به این ترتیب پس از اینکه بلوک تشکیل شد و به شبکه افزوده شد، امکان برگرداندن آن و تغییر محتوای بلوک برای کلاهبرداری و دستکاری در بلوک از بین می‌رود.
بلوک های حجدید هم همیشه به صورت خطی و بر اساس تاخر زمانی در انتهای بلوک های دیگر قرار می‌گیرند. محل قرارگیری بلوک هم به نام ارتفاع (Height) ثبت میشود.
کدهای هش بلوک های شبکه بلاکچین به فرمت اطلاعات ریاضی تولید و ثبت میشوند. به این صورت که اطلاعات تراکنش به شکل کدهای ریاضی تبدیل شده و ثبت میشوند.
به این ترتیب اگر اطلاعات تغییر کنند و یا دستکاری شوند، کد هش نیز تغییر می‌کند. با توجه به این که بلو بعدی کد هش قدیمی بلوک پایین‌تر را در خود دارد، بنابراین کسی که اطلاعات بلوک را تغییر می‌دهد، باید اطلاعات بلوک بعد را هم دستکاری کند.
و به این ترتیب اطلاعات بلوک بعدی در بلوک سوم و… باید دستکاری شوند تا امکان هک و دستکاری اطلاعات فراهم شود. مشخص است که انجام چنین کاری بسیار دشوار است و قدرت محاسباتی بسیار بالایی را می‌طلبد.
حال که با تعریف بلاکچین به زبان ساده آشنا شدیم و ساختار آن را بررسی کردیم، در ادامه مطلب به معرفی چند بلاک چین معروف می‌‌پردازیم.
بلاک چین اتریوم چیست ؟
در حالت کلی بلاک چین اتریوم ساختاری مشابه با بلاک چین بیت کوین دارد که در بالا عملکرد آن را شرح دادیم. اما اتریوم امکانات بیشتری هم دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
اتریوم دومین ارز دیجیتال پس از بیت کوین است که با شبکه‌ای قدرتمند، امکاناتی مانند ایجاد قراردادهای هوشمند، معاملات مالی و ذخیره‌سازی داده‌ها را برای کاربران فراهم کرده است.
حذف واسطه‌ها و افزایش اعتماد میان کاربران از دیگر خصوصیات شبکه اتریوم محسوب میشوند. اطلاعات ذخیره شده در بلاکچین اتریوم با «توافق عام» مورد تایید قرار می‌گیرند؛ به بیان دیگر باید بیشتر از نصف نودهای شبکه صحت اطلاعات ورودی را تایید کنند.
معرفی بلاکچین ترون
بلاکچین ترون نیز یکی از شبکه‌های قدرتمند در حوزه ارزهای دیجیتال است. ویژگی جالب ترون این است که کاربران می‌توانند با خرید و نگهداری ارز ترون، به افزایش قدرت شبکه بلاک چین ترون کمک کرده و از این طریق در رای‌گیری‌ها و تصمیمات جدیدی که برای ترون گرفته میشود مشارکت نمایند.
بلاکچین ترون از سه لایه تشکیل شده است که عبارتند از:
- لایه هسته
- لایه ذخیره‌سازی
- لایه برنامه
لایه ذخیره‌سازی شبکه ترون وظیفه محافظت از خود شبکه و همچنین بلوک‌های ایجاد شده را بر عهده دارد. این لایه تمام اطلاعات و داده‌های مربوط به تراکنش‌ها را در خود ذخیره می‌کند.
لایه هسته ماژول‌های مربوط به محاسبات را در بر می‌گیرد. لازم به ذکر است که کامپیوتر غیرمتمرکز شبکه ترون (Tron virtual machine) در لایه هسته جای گرفته است.
لایه برنامه این شبکه نیز برای توسعه این شبکه و ایجاد شبکه‌های جدید در نظر گرفته شده است. شبکه ترون گستردگی خوبی دارد و به توجه به انعطاف‌پذیری که دارد، برای ایجاد قراردادهای هوشمند و سایر برنامه‌های غیرمتمرکز نیز به کار برده میشود.
بلاکچین سولانا و مزایای آن
سولانا یکی دیگر از شبکه‌هایی است که سرعت بالای تراکنش‌های آن اصلی ترین مزیت این شبکه محسوب میشود. بلاکچین سولانا از روش متفاوت و منحصر به فردی در تراکنش‌های خود استفاده می‌کند.
هدف اصلی سولانا حل مشکل مقیاس‌پذیری و افزایش سرعت تراکنش‌ها بدون کاهش امنیت شبکه است. این شبکه در سال 2017 توسط آناتولی یاکوونکو راه‌اندازی شد. در حالی سولانا این مشکلات را حل کرده است که بیت کوین، اتریوم و خیلی از ارزهای دیجیتال دیگر از مشکل مقیاس‌پذیری رنج می‌برند.
