تاریخچه ارز دیجیتال بیت کوین

همچنان که شاهد افزایش محبوبیت ارز دیجیتال بیت کوین و فضای کریپتوکارنسی هستیم، سؤالات متعددی در خصوص نحوه پیدایش و روند شکل‌گیری این صنعت نوپا مطرح می‌شود. با گذشت یک دهه از پیدایش بیت کوین، این دارایی دیجیتالی فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده و الهام‌بخش پروژه‌های متنوعی در این فضا بوده است.

در نهایت با وجود این که بیت کوین به عنوان اولین دارایی دیجیتالی کامل و بی‌نقص نیست، اما به عقیده کارشناسان ممکن است در آینده به جایگزین کامل پول فیزیکی نیز تبدیل شود. در ادامه این مطلب قصد داریم به طور مفصل به تاریخچه پیدایش بیت کوین، تاریخچه قیمت آن و سایر موارد این‌چنینی بپردازیم.

تاریخچه بیت کوین

کلمه بیت کوین (Bitcoin) از دو بخش بیت به معنای “واحد اطلاعاتی کامپیوتری” و کوین به معنای “سکه” تشکیل شده است. تاریخچه پیدایش بیت کوین و مفهوم آن به سال 2008 برمی‌‌گردد، در این تاریخ توسعه‌دهنده یا گروهی از توسعه‌دهندگان ناشناس با نام مستعار Satoshi Nakamoto اهداف طراحی و راه‌اندازی این پروژه را از طریق انتشار وایت پیپر بیت کوین به جهانیان معرفی کردند. در نهایت اولین بلاک زنجیره بلاک چینی بیت کوین، در 3 ژانویه سال 2009 استخراج شد، این بلاک تحت عنوان  genesis block یا بلاک پیدایش شناخته می‌شود.

گسترش و رشد بیت کوین

بیت کوین نیز مانند هر پروژه نوپا و استارتاپی دیگر یک شبه به محبوبیت، موفقیت و ارزش امروز خود نرسیده است. در واقع بیت کوین به عنوان اولین پروژه رمزنگاری موفق در دنیا، مسیر را برای پروژه‌های بعدی هموار کرده و خودش طی یک دهه گذشته مسیر رشد و مقبولیت دشواری را طی کرده است. در ادامه به‌صورت مرحله به مرحله به مهم‌ترین موارد موجود در تاریخچه بیت کوین و مسیر رشد آن اشاره می‌کنیم.

سال 2008

• وایت پیپر بیت کوین منتشر شد.
• سال 2009
• اولین بلاک استخراج و پروژه رسماً راه‌اندازی شد.
• سال 2010
• 22 می: اولین تراکنش بیت کوین در ازای خرید دو عدد پیتزا ثبت شد.
• 6 آگوست: وجود یک باگ امنیتی جدی در پروتکل بیت کوین مشاهده شد.
• 15 آگوست: از باگ مذکور در پروتکل بیت کوین سوءاستفاده شد.
• پس از برطرف شدن باگ، شبکه با نسخه به‌روز شده پروتکل توسط ماینرها فورک شد.

سال 2011

• ارزهای دیجیتال جدید به دلیل وجود کدهای منبع باز بیت کوین شروع به ظهور کردند.
• در ماه ژانویه: بیت کوین توسط یک گروه غیرانتفاعی به نام Electronic Frontier Foundation پذیرفته شد.
• در ماه ژوئن: به دلیل نگرانی‌های قانونی این گروه از پذیرش بیت کوین صرف‌نظر کرد.
• در ماه ژوئن: WikiLeaks و چند سازمان‌ دیگر جهت دریافت کمک مالی بیت کوین را پذیرفتند.

سال 2012

• در ماه سپتامبر: بنیاد بیت کوین (Bitcoin Foundation) با هدف رشد جهانی بیت کوین و ترویج پروتکل منبع باز راه‌اندازی شد. (بنیان‌گذاران: Gavin Andresen، Jon Matonis، Patrick Murck، Charlie Shrem و Peter Vessenes)
• در ماه اکتبر: بر اساس گزارش BitPay بیت کوین توسط بیش از 1000 تاجر، تحت سرویس پردازش پرداخت پذیرفته شد.
• در ماه نوامبر: بیت کوین توسط WordPress پذیرفته شد.

سال 2013

• در ماه فوریه: یک میلیون دلار بیت کوین در یک ماه به قیمت هر بیت کوین 22 دلار توسط Coinbase فروش رفت.
• Internet Archive جهت پذیرش کمک‌های مالی و پرداخت حقوق کارمندان در قالب بیت کوین اعلام آمادگی کرد.
• در ماه مارس: بلاک چین بیت کوین به طور موقت به دو زنجیره مستقل با قوانین متفاوت در خصوص نحوه پذیرش تراکنش‌ها، تقسیم شد.
• هر دو نسخه شبکه بیت کوین در طی شش ساعت به طور همزمان با تاریخچه تراکنشات مجزا فعالیت کردند.
• پس از آنکه توسعه‌دهندگان اصلی خواستار توقف موقت تراکنش‌ها شدند، میزان درخواست فروش بیت کوین، به طور فزاینده‌ای افزایش یافت.
• همزمان با تنزل بخش اعظم شبکه به نسخه 0.7 نرم‌افزار بیت کوین، همه چیز به حالت عادی بازگشت.
• دستورالعمل‌های نظارتی برای “ارزهای مجازی غیرمتمرکز” توسط شبکه اجرای جرایم مالی (FinCEN) آمریکا، ایجاد شد.
• در ماه آوریل: وجود محدودیت ظرفیت‌های پرداخت، پردازنده‌های پرداخت BitInstant و Gox را با تأخیر مواجه شده و نرخ مبادله بیت کوین در این صرافی‌ها از 266 دلار به 76 دلار تنزل پیدا کرد، اما پس از شش ساعت به 160 دلار رسید.
• پس از آنکه سرویس‌های OkCupid و Foodler بیت کوین را برای انجام عملیات پرداخت خود پذیرفتند، شناخت و سطح پذیرش جهانی بیت کوین نیز افزایش پیدا کرد.
• 5 دسامبر: بانک خلق چین، مؤسسات مالی این کشور را از پذیرش بیت کوین منع کرد و سبب ریزش قیمت بیت کوین شد.

سال 2014

• چند رستوران، هتل و کازینو در آمریکا شروع به پذیرش بیت کوین کردند.
• با به سرقت رفتن 744000 بیت کوین از Gox، این صرافی اعلام ورشکستگی کرد.
• در ماه ژوئن: شبکه بیت کوین از 100 petahash/sec نیز فراتر رفت.
• بیت کوین توسط سیستم پرداخت شرکت‌هایی همچون Microsoft، Newegg و Dell پذیرفته شد.
• در 13 مارس: Warren Buffett بزرگترین سرمایه‌گذار جهان، بیت کوین را یک سراب معرفی کرد.

سال 2015

• حدود 19 هزار بیت کوین از صرافی Bitstamp مستقر در انگلیس به سرقت رفت.
• در ماه اکتبر: به کنسرسیوم Unicode پیشنهادی ارائه شد تا این کنسرسویم یک نقطه کد (code point) به عنوان نماد بیت کوین اضافه کند.

سال 2016

• نرخ شبکه از 1 اگزاهاش در ثانیه (exahash/sec) فراتر رفت.
• در ماه مارس: کنگره ژاپن عملکرد پول‌های مجازی مانند بیت کوین را شبیه به پول فیزیکی دانست.
• در ماه آگوست: با هک صرافی بزرگ بیت کوین یعنی Bitfinex، نزدیک به 120000 BTC به سرقت رفت.

سال 2017

• بر اساس اعلام BitPay، نرخ تراکنشات بیت کوین در طی یک سال، 3 برابر افزایش پیدا کرد.
• مشروعیت بیت کوین در میان قانون‌گذاران و شرکت‌های مالی قدیمی افزایش پیدا کرد.
• در 1 آگوست: بیت کوین به دو ارز دیجیتال مشتق شده یعنی زنجیره بیت کوین BTC و زنجیره بیت کوین کش BCH تقسیم شد. (هارد فورک بیت کوین کش)

سال 2018

• کشور کره جنوبی خرید و فروش بیت کوین با هویت ناشناس کاربران را ممنوع اعلام کرد.
• به دلیل کاهش تقاضا، کارمزد بالا و زمان طولانی ثبت تراکنشات، شرکت Stripe پذیرش پرداخت توسط بیت کوین را متوقف کرد.
• George Soros بیت کوین را به عنوان “حباب” معرفی کرد.

سال 2019

• پس از یک سال سخت در بازارهای جهانی قیمت بیت کوین از 12 هزار دلار به 4 هزار دلار سقوط کرد.

سال 2020

• اقداماتی انجام شد که به‌موجب آنها بیت به بازار بورس و اوراق بهادار وارد شد.
• خرید و فروش بیت کوین در پلتفرم PayPal آغاز شد، اما کاربران همچنان در این پلتفرم اجازه واریز و برداشت بیت کوین را ندارند.

سال 2021

• رئیس‌جمهور السالوادور به عنوان اولین کشور جهان، بیت کوین را به عنوان واحد پولی رسمی و قانونی پذیرفت.
• کشور سوئیس امکان پرداخت مالیات توسط بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را به شهروندان خود داد.
• 14 آوریل: قیمت این ارز دیجیتال به بیشترین میزان خود در تاریخچه بیت کوین یعنی 64.800 دلار رسید.

سال 2022

• تحولات اقتصاد جهانی ناشی از جنگ روسیه در اوکراین، بر قیمت بیت کوین تأثیر منفی گذاشت.
• در 22 آوریل: قیمت بیت کوین به زیر 40000 دلار سقوط کرد.
• در ماه می: پس از فروپاشی Terra-Luna و استیبل کوین UST و همچنین ریزش سهام Tech، ارزش بیت کوین به 26970 دلار کاهش یافت.
• در 18 ژوئن: قیمت بار دیگر ریزش کرده و به زیر 18000 دلار رسید.

نحوه عملکرد بیت کوین

حدود یک هفته بعد پس از استخراج بلاک پیدایش، اولین تراکنش شبکه نیز به‌صورت آزمایشی انجام شد. در چند ماه نخست شروع به کار، بلاک چین بیت کوین تنها توسط اعتبارسنج‌ها و استخراج‌کنندگان شبکه قابل‌دسترس بوده و این کوین هیچ ارزش پولی نداشته است. اولین پرداخت با بیت کوین در سال 2010 توسط توسعه‌دهندگان بیت کوین انجام شد، آنها برای خرید دو پیتزا به ارزش 25 دلار در ایالات فلوریدا، 10 هزار بیت کوین پرداخت کردند

اما اکنون با گذشت بیش از یک دهه از تاریخچه بیت کوین، و سخت‌تر شدن معادلات شبکه، ماینرهای شبکه برای استخراج بلاک‌های جدید زنجیره، به سیستم‌های کامپیوتری قدرتمند با توان محاسباتی بسیار بالا نیاز دارند. به‌این‌ترتیب با حل معادلات هش، صحت تراکنش‌های شبکه توسط ماینر بیت کوین ، تأیید شده و بلاک جدیدی استخراج می‌شود.

در ماه‌های ابتدایی پیدایش این کوین، افراد در ازای خرید کالا یا سرویس بیت کوین دریافت می‌کردند، تا اینکه در سال 2010 با تأسیس اولین صرافی رمزنگاری، علاقمندان توانستند به راحتی بدون نیاز به دریافت کالا و خدمات و تنها با پرداخت هزینه، به خرید بیت کوین ، و ذخیره بپردازند. به لطف وجود صرافی‌های دیجیتالی، بیت کوین نسبت به قبل در برابر دلار آمریکا به قیمت پایدارتری دست پیدا کرده و اکنون در السالوادور به طور رسمی به عنوان پول قانونی در کنار دلار پذیرفته شده است.

دلایل اصلی پیدایش بیت کوین

می‌توان گفت، تاریخچه ارز بیت کوین و دلیل اصلی شکل‌گیری این پروژه رمزنگاری به رکود بزرگ اقتصادی در سال 2008 و افزایش بی‌اعتمادی مردم به بانک‌ها و نقش آنها در سیستم مالی، ارتباط پیدا می‌کند. چراکه در سیستم مالی سنتی، تراکنش‌ها می‌توانند توسط اشخاص ثالث که همان بانک‌ها و مؤسسات مالی هستند، کنترل و بررسی شده و این موضوع هزینه‌های مبادله را افزایش می‌دهد.

اما در مقابل بیت کوین به عنوان یک پروژه رمزنگاری منبع باز و غیرمتمرکز، بدون وابستگی به نهاد یا مرجع خاص عمل می‌کند و انجام معاملات همتا به همتا را امکان‌پذیر کرده است. سیستم بیت کوین جهت حفظ امنیت و یکپارچگی شبکه به‌جای تکیه بر بانک‌های شخص ثالث و سایر مؤسسات مالی، از تکنولوژی بلاک چین و فناوری رمزنگاری استفاده می‌کند.

مسیر ورود بیت کوین به ایران

در ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان نام بیت کوین از همان سال‌های ابتدایی راه‌اندازی پروژه یعنی 2009، 2008 به گوش می‌رسید. اما به دلیل تازگی، پیچیدگی و غیرملموس بودن این مفهوم، کمتر کسی به دنبال شناخت این پروژه رمزنگاری می‎‌رفت. اما پس از گذشت مدتی با افزایش پذیرش این واحد پول مجازی و افزایش منابع آموزش ارز دیجیتال بیت کوین در خصوص نحوه عملکرد بیت کوین، افراد بیشتری در ایران به آن جذب شدند.

از آنجاییکه بیت کوین و به‌طور کلی صنعت کریپتوکارنسی به هیچ دولت و نهادی وابسته نیست، عملاً هیچ کشوری توانایی مقابله با آن را نداشته و دولت‌ها تنها با وضع قوانینی سعی در محدودسازی آن را دارند. در زمان ورود بیت کوین به ایران نیز قانون‌گذاران و مجریان قانون هیچ موضع مشخصی در قبال بیت کوین نداشتند.

اما در سال‌های اخیر با افزایش تعداد ماینرها و بالا رفتن  میزان مصرف برق دستگاه بیت کوین  و یا  توسط دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال ، در ایران قوانین و محدودیت‌هایی در خصوص نحوه استخراج بیت کوین‌ و سایر کوین‌های قابل استخراج در نظر گرفته شده است. از آنجاییکه استخراج بیت کوین در مقایسه با صادرات نفت و محصولات پتروشیمی بسیار سودآورتر است، دولت ایران نه‌تنها به طور کامل مانع استخراج بیت کوین نمی‌شود، بلکه در کرمان پایگاه استخراج بزرگی را افتتاح کرده است.

به احتمال زیاد اولین خرید بیت کوین در ایران به سال‌های ابتدایی پذیرش جهانی بیت کوین و ترید در صرافی‌های خارجی برمی‌گردد. چراکه صرافی‌های ایرانی چند سال پس از شروع به کار اولین صرافی‌های بین‌المللی، توسط گروهی از کارشناسان و متخصصان جوان کشور کار خود را آغاز کردند. در نهایت با شروع به کار اولین صرافی ایرانی افراد بیشتری توانستند وارد بازار کریپتو شوند و به این ترتیب تاریخچه خرید و فروش بیت کوین در ایران نیز وارد مرحله جدیدی شد.

معرفی اولین صرافی که بیت کوین را لیست کرد

یکی از جالب‌ترین نکات مربوط به تاریخچه بیت کوین، به نحوه راه‌اندازی ارتباط پیدا می‌کند. در ادامه به معرفی اولین صرافی که بیت کوین را لیست کرد، می‌پردازیم.

• پرتال Bitcoin Market

در فوریه سال 2010 یکی از کاربران پلتفرم Bitcointalk به نام  dwdollar با هدف ایجاد پلتفرمی برای خرید و فروش بیت کوین، پرتالی به نام Bitcoin Market ایجاد کرد. بیت کوین تاک که با نام اختصاری btctalk  یا حتی bct نیز شناخته می‌شود، به انجمن (فروم) آنلاینی گفته می‌شود که به کاربران سراسر جهان این امکان را می‌دهد تا در خصوص هر موضوعی در ارتباط با بیت کوین و سایر آلت کوین‌ها با یکدیگر صحبت کنند.

در این پرتال کاربران می‌توانستند از طریق سیستم‌های پرداختی مانند Paypal، بیت کوین را از فردی به فرد دیگر خرید و فروش کنند. در نتیجه می‌توان گفت Bitcoin Market اولین مرجع خرید و فروش بیت کوین بشمار می‌آید. اما در 4 ژوئن 2011، برخی از کاربران این پرتال با تقلب ادعا کردند که در ازای پرداخت مبلغی مشخص، بیت کوین دریافت نکرده‌اند، به همین دلیل Paypal پشتیبانی خود را از پرتال Bitcoin Market متوقف کرد.

• صرافی Gox

در 18 جولای 2010، در سایت Bitcointalk، پیام مختصری منتشر شد که بر اساس آن خبر از ایجاد اولین صرافی رسمی بیت کوین به نام Mt. Gox به کاربران داده شد. این صرافی توسط فردی به نام  Jed McCaleb راه‌اندازی شد، اما در تاریخ 6 مارس 2011، صرافی را به فردی به نام Mark Karpeles فروخت. تا قبل از ناپدید شدن بیت کوین‌های کاربران Mt. Gox و نحوه پایان کار بحث‌برانگیز و عجیب و غریب این صرافی،  صرافی Mt. Gox یکی از بزرگترین و مهم‌ترین پلتفرم‌های بیت کوین بوده است.

• اولین صرافی بیت کوین با پشتیبانی ارز فیات

در طی تاریخچه بیت کوین پس از دو پلتفرم اول، تنها در طول ده روز، سه صرافی دیگر با ایجاد نوآوری و ارائه امکانات جدید مانند امکان خرید و فروش و تبدیل بیت کوین به ارزهای فیات مانند دلار روی کار آمدند. به عنوان مثال:

• در 27 مارس 2011 صرافی Britcoin شروع به کار کرده و از پوند انگلیس (GBP) پشتیبانی می‌کرده است.
• در 31 مارس 2011 صرافی Bitcoin Brazil شروع به کار کرده و از واحد پول برزیل (BRL) پشتیبانی می‌کرده است.
• در 5 آوریل 2011 صرافی eu متولد شده و از امکان مبادله بیت کوین با یورو (EUR) پشتیبانی می‌کرده است.

معرفی اولین کیف پول بیت کوین

ساتوشی ناکاموتو به عنوان خالق بیت کوین، از زمان کار بر این پروژه رمزنگاری می‌دانست همزمان با راه‌اندازی و انتشار اولین واحد پولی مجازی یعنی بیت کوین، کاربران برای نگهداری و ذخیره کوین‌های خود به یک پلتفرم مجزا و مخصوص نیاز پیدا خواهند کرد. به همین دلیل در نهایت، ساتوشی در کنار انتشار ارز دیجیتال بیت کوین در سال 2009، پروتکل اولین کیف پول بیت کوین را با نام کیف پول Bitcoin-Qt  را نیز منتشر کرد.

اولین کیف پول بیت کوین به عنوان full client شناخته می‌شد که بر اساس آن کاربر جهت همگام‌سازی کیف پول می‌بایست کل تاریخچه بلاک چین بیت کوین را دانلود می‌کرد. در ابتدای این مسیر به دلیل تاریخچه کوتاه تراکنشات شبکه، این موضوع خللی برای کاربران ایجاد نمی‌کرد، اما همزمان با افزایش تعداد تراکنشات، زمان لازم جهت دانلود کامل تاریخچه شبکه به طور فزاینده افزایش یافت.

کیف پول Bitcoin-Qt به کاربران امکان ارسال، دریافت بیت کوین و ایجاد یک دفترچه آدرس عمومی را می‌داد. Bitcoin-Qt به کاربران اجازه می‌داد تا یک تراکنش را به‌صورت دیجیتالی امضا کرده و ثابت کنند صاحب کلید عمومی مشخصی هستند.

تاریخچه قیمتی بیت کوین

بیت کوین به عنوان یک کلاس دارایی نوظهور در طی بیش از یک دهه پس از راه‌اندازی، با نوسانات قیمتی بسیار زیادی مواجه بوده است. با وجود نوسانات قیمت و تأثیرپذیری بیت کوین از شرایط اقتصادی و سیاسی دنیا، قیمت این کوین از زمان تأسیس تاکنون افزایش بسیار چشمگیری داشته است. در ادامه لیستی از مهم‌ترین تغییرات تاریخچه قیمتی بیت کوین آورده شده است.

• تغییرات سال 2011

در فوریه سال 2011، قیمت بیت کوین برای نخستین‌بار از آستانه 1 دلار عبور کرد، اما در چند ماه ابتدایی همزمان با رشد بیت کوین قیمت این دارایی دیجیتالی همچنان در محدوده‌ای پایین‌تر از 2 دلار بود. در ژوئن سال 2011، همزمان با اولین حباب بیت کوین، قیمت این کوین به حدود 31 دلار رسید، اما طولی نکشید تا ارز آن مجدداً به محدود تک‌ رقمی سقوط کند.

• تغییرات سال 2013

تقریباً پس از دو سال از اولین حباب قیمتی، در ماه آوریل سال 2013، قیمت بیت کوین به 200 دلار رسید. این روند افزایش ادامه پیدا کرد و در اواخر نوامبر همان سال از مرز 1000 دلار نیز گذشت.

• تغییرات سال 2017

در نوامبر 2017، بار دیگر با افزایش 10 هزار دلاری ارزش بیت کوین، فعالان و سرمایه‌‌گذاران بازار را شک‌زده کرد.

• تغییرات سال 2021

در نهایت همزمان با فراز و نشیب‌های بسیار قیمت بیت کوین در نوامبر سال 2021، به بیشترین میزان خود در طول تاریخچه بیت کوین، یعنی 68.990 دلار رسید.

• تغییرات سال 2022

قیمت بیت کوین بار دیگر با تأثیرپذیری از شرایط سیاسی و اقتصادی دنیا، طی چند مرحله در سال 2022 با سقوط شدیدی مواجه شد. در حال حاضر قیمت بیت کوین در محدوده 23.932.90 دلار قرار دارد.

سخن پایانی

تاریخچه بیت کوین به سال 2009 یعنی زمان انتشار این پروژه و استخراج اولین بلاک از زنجیره بلاک چینی بیت کوین برمی‌گردد. در این سال بیت کوین توسط فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو تحت عنوان یک واحد پول مجازی به جهان معرفی شد. از آن زمان تاکنون بیت کوین موفق شد تا با عبور از موانع و محدودیت‌های موجود، به محبوب‌ترین و ارزشمندترین دارایی دیجیتالی تبدیل شود.

سؤالات متداول درباره تاریخچه بیت کوین 

بیت کوین چیست؟

بیت کوین اولین پروژه رمزنگاری موفق در سراسر جهان است. کلمه بیت کوین (Bitcoin) از دو بخش بیت به معنای “واحد اطلاعاتی کامپیوتری” و کوین به معنای “سکه” تشکیل شده است. تاریخچه پیدایش بیت کوین و مفهوم آن نیز به سال 2008 برمی‌‌گردد.

بلاک پیدایش چیست؟

اولین بلاک زنجیره بلاک چینی بیت کوین، در 3 ژانویه سال 2009 استخراج شد، این بلاک تحت عنوان  genesis block یا بلاک پیدایش شناخته می‌شود.

اولین کیف پول دیجیتالی جهان چه نام دارد؟

ساتوشی در کنار انتشار ارز دیجیتال بیت کوین در سال 2009، پروتکل اولین کیف پول بیت کوین را با نام کیف پول Bitcoin-Qt  را منتشر کرد.